Van politici, parkeerplaatsen en passen

Het gonst in Ghana. Overal, altijd. Er gaat geen dag voorbij of je ziet of hoort erover. Langs de weg, op tv, in gesprekken. Iedere Ghanees is ermee bezig: in december zijn er verkiezingen.

En dat zijn cruciale verkiezingen, legt Nolly mij uit. Hij en zijn vrouw Evelyn hebben me uitgenodigd het weekend door te brengen bij hen in Takoradi, een grote stad op zo'n 1,5 uur rijden van Elmina. Takoradi is een havenstad, in het westen, niet zo ver van de grens met Ivoorkust. Het is een genoeglijk weekend, waarin ze me de stad, het strand en de haven laten zien, die wel wat weg heeft van Rotterdam. We praten over Ghana's export (vooral goud, bauxiet en cacao) en de afhankelijkheid van Europa, die beide regio's in stand houden. Ook wisselen we van gedachten over eenzame Ghanezen in Nederland en de rol van het geloof in Ghana. Maar ook over de politiek, die werkelijk iedereen hier bezig houdt.

De verkiezingen in december zullen - zo denkt men hier - gaan tussen de regerende NDC en de NPP, die nu oppositie voert. De NPP is heel populair, en de presidentskandidaat staat op scherp: dit is zijn laatste termijn om mee te kunnen dingen; over vier jaar is hij te oud. Er is nog een derde, kleine partij, maar die is zo nieuw dat men er niet veel van verwacht.

December is nog ver weg, maar er moet veel gebeuren. Er is een nieuw kiezersregistratiesysteem ingevoerd, het zogenoemde 'biometric system'. Kiesgerechtigden moeten zich tussen eind maart en begin mei als kiezer laten registreren, en voor het eerst gaat dat gepaard met vingerafdrukken en foto's. Diverse mensen helpen met de registratie tegen een kleine overheidsvergoeding, onder wie Patrick en de neef van Nolly en Evelyn. Spotjes op tv leggen iedere avond geduldig uit hoe het allemaal in zijn werk gaat. Maar het leukste mag ik zelf aanschouwen: Cecilia laat zich als kiezer registreren en ik mag mee.

Ik loop vanuit huis naar de kruising, alwaar ik niet veel later in de 'shared taxi' stap waar Cecilia al in zit. We stoppen vlakbij de SNIT-flats: flats voor overheidsmedewerkers. Daar vindt de registratie voor dit district plaats. Op de parkeerplaats, om precies te zijn. Tussen twee geparkeerde auto's is een provisorisch kantoortje ingericht.

Eerst moet Cecilia wachten om bij een medewerker haar persoonsgegevens af te geven. Geboorteadres? 'In de buurt van het ziekenhuis.' Straatnamen en huisnummers zijn niet altijd gebruikelijk. Daarna in een andere rij, om op de foto te gaan. Dat is een prachtig gezicht: tegen de muur van de flat is een groot rood doek gespannen, dat door twee keien op zijn plek gehouden wordt. De kiezer gaat ervoor staan en met een webcam wordt een pasfoto gemaakt. De laatste rij is om met een vingerafdruk (bij wijze van handtekening) te 'tekenen' voor ontvangst van de kiezerspas. Met inkt wordt een andere vinger zwart gemaakt, zodat een kiezer zich niet tweemaal kan registreren.

We zitten midden in het proces als er ineens drie auto's snel aan komen rijden. Uit de eerste stappen politie-agenten, uit de laatste een paar journalisten en cameramannen en uit de middelste een man in pak. Het gaat om hem, zoveel is zeker. Hij komt een praatje maken met één van de medewerksters, die hem vriendelijk uitlegt hoe het proces verloopt. Daarna richt hij zich tot een aantal jonge mannen, die verderop op een stoel wachten en meekijken. Het zijn partijvertegenwoordigers: uit naam van de politieke partijen controleren zij de registratie. De journalisten pennen driftig mee. Na een kwartiertje stappen de man en zijn gevolg weer in en vertrekken. Ik vraag de medewerkster die met hem sprak wie het was. 'Ik heb geen idee...', bekent ze, 'maar hoezo, ben jij een journalist?' Even later denkt iemand dat ik een EU-waarnemer ben die komt kijken of het volgens het boekje gaat. Ook dat niet, al kan ik me hun verwarring wel voorstellen: ik ben wederom de enige blanke hier, met ook nog een fototoestel om haar nek, en bovendien nieuwsgierig naar wat er allemaal gebeurt.

Het gehele proces duurt zo'n 2 uur en is een wervelend schouwspel. Als we later al wandelend op pad zijn om de van Nolly cadeau gekregen ananassen langs te brengen bij een aantal bevriende buren, kletsen we na. Cecilia vraagt of onze vinger ook in de inkt wordt gedoopt ten teken van registratie. Ik ontken, denk aan onze kiespassen en aan het feit dat ik zelfs op mijn werk kan stemmen. Een deel van de publieksruimte wordt bij verkiezingen ingericht als stemlokaal. De volgende keer dat ik daar zal staan, zal ik ongetwijfeld terugdenken aan deze mooie maandagochtend op de parkeerplaats onder de flats. Maar nu eerst verder met de ananassen.