Vlinders, regen en een feestje

Hemelvaartsdag. Terwijl ik op de veranda mijn was deed - voor de laatste keer in Ghana - luisterde ik naar de geluiden. Dichtbij hoorde ik het gefluit van een vogel, een typisch Ghanees exemplaar met een mooie melodie. Verderop kraaide een haan. Verder was het stil. De familie was naar school en werk, en Marte en Rashid waren net vertrokken. Marte gaat iets eerder dan ik terug naar Nederland. Mijn vlucht vertrekt over vijf dagen. Al schrobbend dacht ik terug aan het feestje van gisteren, en mijn laatste reisje van afgelopen weekend.

Al heel lang wilde ik het vlinderbos van Bobiri bezoeken. Meer dan 400 soorten vlinders fladderen daar tussen bomen en struiken, omdat de bomen en bloemen die er staan hen veel te bieden hebben. Je kunt er wandelen 'in een wolk van vlinders', zo was mij verteld. Bobiri ligt niet ver van het Lake Bosumtwi, in de Ashanti-regio. Het meer is ontstaan na een enorme meteorietinslag, zo'n miljoen jaar geleden. Het is heilig voor de Ashanti: als de oogst tegenvalt komt de Asantehene (koning van de Ashanti) persoonlijk een koe aan het meer offeren, las ik in mijn reisgids. Alleen met houten boten mag er op het meer gevaren worden. Het leek me een prettige uitvalsbasis voor een laatste weekendje weg. Ik was inmiddels gewend aan onderweg zijn, dus ging goedgemutst op pad.

Dat was maar goed ook, want het werd een weekend dat vooral in het teken stond van reizen. Op vrijdag vertrok ik eerst naar Kumasi, de Ashanti-hoofdstad. Ik nam in Cape Coast bewust een ruime trotro, omdat die doorgaans sneller vol zijn en dus eerder vertrekken dan de touringcars. Dit keer niet: het duurde ruim anderhalf uur voor de bus vol zat. Gelukkig kon ik een plekje voorin bemachtigen en mijn ogen tijdens het wachten de kost geven. Ik moest inwendig lachen om het rumoer dat zich voor mij afspeelde. Chauffeurs van trotro's probeerden met veel getoeter en geschreeuw hun bus op de gewenste plek te manoeuvreren. Soms lukte dat snel, soms kostte het tijd en energie. De man die de kaartjes voor onze trotro verkocht, trachtte er overheen te schreeuwen. Vrouwen kwamen langs met op hun hoofd allerlei koopwaar. Ik kocht een trosje bananen voor nog geen kwartje. Toen we vertrokken waren, begreep ik waarom de - vaak geliefde - plek voorin de trotro nog vrij was toen ik kwam. Achter de chauffeur was een enorme flatscreen bevestigd, die bovendien werkte. De passagiers konden hun favoriete series bekijken. Toen we de vrijdagmiddagspits van Kumasi bereikten, genoot de chauffeur mee. Op een heel klein schermpje bij de radio kon ook hij de televisie volgen. Op een helling moest iemand eruit. De chauffeur hielp uitstappen, maar de handrem werkte niet. Daarom werd zonder veel woorden maar met gebaren, aan mijn buurman gevraagd om met zijn voet de rem in te trappen. Zonder zijn ogen van het kleine schermpje af te wenden - ook hij keek mee - zette hij zijn voet op het juiste pedaal.

Eenmaal in Kumasi moest ik overstappen op de trotro naar het meer. Het was een chaos op het station: er was net een enorme bui gevallen en de weg was veranderd in een modderpoel. Na weer een tijd te hebben gewacht, bleek ik op de verkeerde plek te staan: mijn trotro vertrok elders. Een nadeel van reizen in een systeem zonder borden of andere verwijzingen: je bent afhankelijk van mensen die weten (en soms dus niet) waar de betreffende trotro's aankomen. Toch had ik daarna geluk: ik kon als laatste passagier mee met de juiste trotro. Dat betekende wel dat ik de minste plek had. Achterin, boven het wiel. Met een been op kniehoogte en nog geen vierkante centimeter bewegingsruimte voor het andere gingen we op pad. In een arme buitenwijk van Kumasi namen we een zandweg, die onder de diepe plassen stond. Ik hoopte dat de bodem van de trotro waterdicht was, want mijn tas kon geen kant op. Ik had alweer geluk... Inmiddels was het bijna vijf uur. Ik reis hier niet graag in het donker, en zeker niet naar een plek die ik nog niet ken. Toen ik aankwam in Kuntenase waar ik van trotro moest wisselen en de volgende weliswaar klaarstond, maar nog zonder een passagier, besloot ik mezelf te trakteren op een taxi. Ik had vandaag lang genoeg gewacht.

Het meer was prachtig, een idyllische plek die me deed denken aan de Noord-Italiaanse meren. Omgeven door palmen (dat wel) en grote heuvels, was het een heerlijke vakantieplek. De ontvangst in het guesthouse was heel hartelijk, en de kamer daar erg mooi. Ik sprak met de eigenaar over de populariteit van Barack Obama, die hier tot ongekende hoogten reikt. Uit de luidsprekers van het restaurant klonk een popliedje, met als refrein een lofzang op Obama. Later raakte ik aan de praat met twee Britse leeftijdsgenotes, en maakten we plannen om elkaar in het Olympische Londen weer te treffen.

Maar ik kwam voor de vlinders. Op de kaart had ik gezien dat de afstand van het meer tot Bobiri niet ver was. De receptioniste van het guesthouse keek me echter vertwijfeld aan: 'It's far!' zei ze. Ik besloot het erop te wagen. Per shared taxi en trotro ging ik op pad. De 'mate' (een soort conducteur) zou mij de kruising wijzen waar ik moest overstappen. Na een tijdje had hij dat nog steeds niet gedaan en vond ik de omgeving verdacht veel op de buitenwijken van Kumasi lijken. Dat betekende een enorme omweg! Ineens keek de mate me geschrokken aan. Hij was het vergeten te zeggen, we waren de kruising inmiddels voorbij... Ik liep terug, vond de juiste trotro en nam die tot het eindpunt, Ejisu. Terwijl ik uitstapte, kwam een vrouw in rouwkleding naar me toe en vroeg waar ik heen wilde. Naar Bobiri, antwoordde ik. 'Oh, je wilt de vlinders zien? Kom maar mee, ik ga ook die kant op', zei ze. Dankbaar liep ik achter haar aan. De shared taxi die we namen, liet me bij een kruising achter. Vanaf die plek was het nog 3,6 kilometer. Ik wachtte, maar er kwam geen taxi. Dus moest ik lopen. Het was warm, maar een mooie wandeling. Gaandeweg zag ik al een paar voorzichtige vlinders, en veranderde de omgeving in een dichtbegroeid bos. Wat een speciaal gevoel, helemaal alleen, omgeven door vogelgeluiden en fladderende vlinders. Daarna hoorde ik kinderstemmen. Bij het guesthouse van Bobiri was een grote groep kinderen aan het picknicken. Ik werd gastvrij onthaald door de beheerster. Toen ik vroeg of ze wat te drinken had, kwam ze aan met een koele cola en zei: 'Ga eerst maar relaxen, daarna kun je met een gids door het bos wandelen.' Dat was niets teveel gezegd: ik had ruim vier uur gedaan over het op de kaart zo kleine stukje.

Met de gids wandelde ik verder. Langs bomen die zowel een economische als medicinale betekenis hadden, en daarna door de vlinders. Inderdaad, wolken van vlinders vlogen om ons heen en met ons mee. In de volle vrijheid. Aan het eind van de wandeling liet de gids een soort kas in aanbouw zien. Vol trots vertelde hij dat daar binnenkort van elke soort een paar vlinders in gestopt worden. Als er toeristen komen, kunnen ze de vlinders te allen tijde bewonderen. Ik vond het jammer, en was blij dat ik er nu was. Maar ik snap het wel: de vlinders zijn het beste zichtbaar op warme, zonnige dagen. De regen is in aantocht, en om toeristen ook in een minder seizoen niet teleur te stellen is zo'n kas een slimme optie. Vervolgens bedacht ik me hoe ik weer terug moest naar het meer. Nog eens vier uur terugreizen was me teveel. Wederom bood een taxi de uitkomst. In ruim een uur was ik terug op mijn kamer. De dag erna reisde ik terug naar Epoefie. Onderweg was er wat regen, en ook 'Epoefie Highway' had moeilijk begaanbare stukken. Op maandagochtend viel er een lange stortbui. Dit is het regenseizoen!

De regen luidt het einde van mijn tijd in Ghana in. Met Marte organiseerde ik daarom gisteren een feestje voor onze Ghanese vrienden. Adjoa-contacten, de vier nonnen van het kindertehuis, buren, we hadden iedereen uitgenodigd. De hele middag stonden Rashid, Marte en ik in de keuken om pannenkoeken te bakken, rijst met saus te maken, yam en plantain te frituren en salade te bereiden. Terwijl ik de dressing maakte en Rashid buiten op houtskool de rijst kookte, kreeg ik het gevoel dat we gingen barbecueen. Een enorm westerse gedachte, realiseerde ik me meteen. We waren nog net niet klaar toen de eerste gasten arriveerden. Na een snelle douche en met een ander jurkje aan ontvingen we ze. Het werd een gezellige avond, met vijfentwintig mensen. Het eten was na een paar uur op. De twee jongste nonnen stonden erop een deel van de afwas te doen. Toen iedereen weg was, proostten we met elkaar en dansten we nog wat op de muziek uit de laptop. We gingen laat naar bed.

Mijn was hing inmiddels. Vandaag geen regen, dat betekent hopelijk vanavond droge kleding. En volgende week? Een wasmachine!