Een kleine wereld in een grote wereld

Het is meivakantie. Al jaren breng ik die op ongeveer dezelfde wijze door. Maar dit jaar niet, want in Ghana is alles anders. Toch willen Marte en ik de Nederlandse hoogtijdagen niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Marte weet dat er op Koninginnedag een feestje is bij de ambassade. Ik heb ooit een dergelijke receptie meegemaakt in Rome, dus trekken we de stoute schoenen aan en mailen de Nederlandse ambassade in Accra met de vraag of wij bij de festiviteiten aanwezig mogen zijn. En ja hoor: alle Nederlanders in Ghana zijn welkom, hoe lang je ook in het land vertoeft.

We moeten ons voorbereiden. Op de uitnodiging staat een kledingvoorschrift. Dan kunnen we niet op slippers aankomen. Cecilia heeft voor mij een mooi Ghanees jurkje gemaakt, dat wel geschikt is voor de gelegenheid. Thuis in Zwolle heb ik genoeg schoentjes die er goed bij passen, maar ja: die zijn daar en ik ben hier. Buurvrouw Gladys weet raad: we hebben dezelfde maat en ik mag een paar schoenen van haar lenen. Op zondag pas ik een aantal, waarvan het paar in een soort bronstint het lekkerst zit. De kleur combineert perfect.

Het is een warme Koninginnedag, maandag in Accra. De receptie is niet op de ambassade, maar bij de ambassadeur in de tuin van zijn residentie. Marte en ik tutten ons op aan het eind van de middag, eten nog snel wat 'fried rice' van een stalletje en nemen een taxi naar de residentie. Onderweg vragen we ons af of we de aanvangstijd op de uitnodiging (half 7) op zijn Ghanees of Nederlands moeten opvatten: hoeveel later kunnen we nog met goed fatsoen arriveren? We zijn er immers pas om kwart over zeven. Het is niet erg, zo blijkt: samen met ons druppelen anderen binnen. We krijgen direct een fris drankje en een Ghanese bitterbal aangeboden. De smaak is anders dan in Nederland, maar we genieten ervan.

Er zijn zo'n 200 genodigden, in een mooie mix van Nederlanders en Ghanezen. De ambassadeur, de heer Duijfjes, houdt een toespraak. Hij heeft het over de bereikte resultaten van het afgelopen jaar, plannen voor komend jaar en de recente val van het kabinet (wat betekent dat voor ontwikkelingssamenwerking?). De ambassade is zeer actief in ontwikkelingsprojecten, zoals een water- en sanitatieproject in de buurt van Elmina. Daarna speecht de Ghanese minister van infrastructuur. We proosten op de Nederlandse koningin en de Ghanese president, en zingen het Ghanese volkslied en het Wilhelmus. Dan bekijken Marte en ik de tuin van de residentie: we zien een zwembad, prachtige palmen en een fijn stuk gras. Intussen knellen mijn schoenen. Als ik ze even uittrek op het gras, loopt er een vrouw langs die zegt: 'Oh, dat wil ik ook al de hele avond doen!'

De ambassadeur komt bij ons staan en we hebben een geanimeerd gesprek. Hij vertelt uitgebreid over zijn carriere, het leven in Accra (een prachtig huis, maar de vliegtuigen komen wel heel laag over) en zijn verwachtingen voor de toekomst. Hij vermoedt dat Ghana over 8 jaar te rijk is om ontwikkelingsgelden te ontvangen. Dat verbaast me een beetje, na de afgelopen weken. We proeven van een overvloed aan hapjes en drinken weer eens een glaasje wijn. Wat is het hier luxe. Precies een week geleden logeerde ik in Asaman, en beleefde ik een aantal dagen in een compleet andere setting. Marte en ik realiseren ons hoe snel we weer gewend zijn aan dit overdadige, westerse leven.

Op dinsdag is het een feestdag in Ghana: 1 mei, Dag van de Arbeid. We gebruiken de dag om een deel van Accra te verkennen en bezoeken het mausoleum van dr. Kwame Nkrumah, de grondlegger en eerste president van Ghana. Hij stond voor pan-afrikanisme en wordt als de vader des vaderlands beschouwd. Zijn graf ligt in een westers aandoend mausoleum, in een fraai aangelegd park. De vijver met fonteinen valt me op: in dit droge land dat - vooral in het noorden - snakt naar regen zie je op een bepaald moment de dingen anders. We bezoeken het naastgelegen museum gewijd aan Kwame Nkrumah en brengen de middag door aan een overvol strand. Dit deel van Accra oogt westers, Europees bijna. Marte wijst me er terecht op dat de stad veel arme delen kent. Dat neem ik graag aan, terwijl ik het nu heel interessant vind om juist eens deze moderne delen te zien. Dit is ook Ghana.

Het bezoek aan Accra houdt een Nederlands tintje omdat we op woensdag mogen meekijken op de Nederlandse school. Kinderen van expats die een aantal jaren in het buitenland wonen, krijgen op deze school les in de Nederlandse taal en cultuur. Het doel is om de terugkeer naar een Nederlandse klas later zo soepel mogelijk te laten verlopen. We kijken mee bij groep 3, en horen de kinderen vertellen over hun Koninginnedagweekend. De één vond het ballen gooien op het Nederlandse feestje het leukst, een ander heeft op het strand gespeeld en een derde heeft gehoord dat een vriendje binnenkort verhuist naar Ivoorkust. Ze spreken Nederlands, met een Engels accent. Een jongetje zoekt naar de juiste Nederlandse woorden. Aan de muur hangen tekeningen over Koninginnedag en in de bibliotheek zie ik 'Slaaf kindje slaaf', een mooi kinderboek over slavernij.

's Avonds neem ik de bus terug naar Epoefie. Het is een puur Ghanese ervaring, na deze oranje gekleurde dagen. Ik kan nog net met de grote Metro Mass-bus mee die van Accra naar Takoradi rijdt. De bus zit al vol met mensen en spullen: in het gangpad staat een flinke hoeveelheid dozen. Hoe moet ik daar nu overheen?, denk ik. Terwijl ik mijn ene been over de eerste dozen werp, roep ik 'Oh-oh'. Een aantal vrouwen begint hard te lachen. Verderop maakt een man plaats voor mij, zodat ik niet de hele bus door hoef. Als we vertrokken zijn, staat een vrouw uit een van de stoeltjes voor mij op. Ze wil met de passagiers bidden voor de middelbare scholieren, die examen doen. Ik versta niet alles, maar vouw mijn handen. Na een paar uur bereiken we Elmina junction, waar ik eruit moet. Hoe kom ik nu weer bij de deur? Gelukkig neemt een vrouw één van mijn tassen en kan ik over de dozen stappen. Er roepen mensen 'Bruni, bye bye!' Een pakje papieren zakdoekjes valt uit mijn broekzak. De passagiers geven het door naar voren en als ik vanuit voor in de bus bedank met een welgemeend 'Medaase paa' (heel veel dank) schatert de bus het uit. Nederland was dichtbij deze dagen, maar ik ben in Ghana!